Aangaande de berichten dat er bij Tereos Syral, in de volksmond beter gekend onder de naam Amylum, 61 banen op de tocht staan als gevolg van een verhuis met twee afdelingen naar Frankrijk, reageert André Emiel Bogaert in een open brief aan de leden van het College van Burgemeester en Schepenen in Aalst.
Geachte leden van het CBS,
De Burchtstraat scheidt de gronden en gebouwen langsheen de Dender met een (naar huidige normen van levenskwaliteit in stedelijke centra) verkeerde bestemming (industrie) van de bebouwing richting het oude stadscentrum (in vogelvlucht amper 300 m van de Grote Markt). Het was ooit de bedoeling dat de historische gebouwen richting centrum de ideale buffer zouden vormen tegen de toen nog vijf bestaande fabrieken op het eiland Chipka (gaande van de SASA t/m de Brij Zeeberg met in het midden de vroegere Glucoseries Réunies, later Amylum en Syral, thans Tereos Syral).
Een nog latere beslissing van het stadsbestuur uit 1976 had al even catastrofale gevolgen (niet voor de werkgelegenheid, alhoewel deze achteraf meer dan gehalveerd werd ingevolge multinationaleffecten) voor de stedenbouw, de ruimtelijke ordening en de levenskwaliteit van het stadscentrum (en ook deels van de rechteroever). Medio de jaren ’70 werden gesprekken gevoerd tussen de overheid van toen nog Klein-Aalst en de directie van het toenmalige Amylum : of herlocalisatie van het bedrijf en herbestemming/herinrichting van de site cfr. het Structuurplan van Aalst (juni 1976 en dus op de drempel van de fusie vanaf 01/01/1977) of behoud met alle gevolgen van dien? In dit plan werden drie fabriekssites als renovatiegebied ingekleurd, nl. De Wolf-Cosyns, Brij De Gheest en Amylum. De eerste twee werden inmiddels gerealiseerd (het eerste veel zinvoller dan het tweede, waar figuurlijk én letterlijk geknoeid is geworden). De derde kreeg een vrijbrief om zowat alles te doen. Misschien was economie toen veel belangrijker dan ecologie, maar 42 jaar later gaat dit echt niet meer op.
In 1976 (toen er in de carnavalstoet een bekende groep, De Galante Moilentrekkers, meedeed met als titel “Amaailoemeken” om o.m. de geurhinder aan te klagen), besliste het toenmalige stadsbestuur om (i.p.v. herlocalisatie en herbestemming van de site) het plan Amylum 2000 goed te keuren met als gevolgen : uitbreiding van de plant over alle gronden en kaaien vanaf de Zeebergbrug t/m de hoek van de Burchtstraat, vergunning voor decennia bouwwerken op de site, verzekerde investeringen in gebouwen en uitrusting, behoud van een bepaald plafond tewerkstelling, afbraak omliggende wijkdelen voor parking en mobiliteit, privatiseren van voorliggende kaaien en interne straten, hinder zoveel mogelijk beperken, …). Het resultaat anno 2017 kunt u dag aan dag vanuit het nieuwe “stadhuis” zelf bewonderen. Ok, ook hier hebben gedane zaken geen keer, maar bewoners en bezoekers zitten er wel mee. Kunt u nog één centrumstad opnoemen waar dergelijke industrie en mobiliteit zich in vogelvlucht op 20 m van geklasseerde gebouwen en op 300 m van de Grote Markt in dat tempo kunnen/mogen ontplooien? de geschiedenis zal uitmaken of de beslissing van Aalst juist vóór de fusie een zegen, dan wel het omgekeerde was/is!
En dan vandaag het zoveelste sociale bericht vanwege het huidige Tereos Syral : “Deel van Tereos verhuist naar Frankrijk”. Ja natuurlijk, mogen de 61 personeelsleden, die moeten afvloeien, mee verhuizen, maar dat is een doekje voor het doodbloeden. Niemand volgt. Van de 400 jobs worden er terug 61 geschrapt omwille van “transversale efficiëntie” (sic). Wat sinds 1976 in schijven gebeurde en gebeurt, was/is in feite dat van een aangekondigd proces, waarvoor in 1976 (ook reeds door mij) werd gewaarschuwd. Toen werkten er bij Amylum nog meer dan 900 mensen en straks nog 339. In feite was de overeenkomst Amylum 2000 uit 1976 tussen de stad en Amylum één groot leonisch beding met het eeuwendeel van de voordelen voor de fabriek en dat van de nadelen voor de stad.
Tereos zegt dat er de laatste 5 jaar 47 miljoen euro werd geïnvesteerd. Et alors! Dat was/is tout court voor goedkopere productieprocessen, meer winst en minder personeel. Sinds 1976 zal er m.i. reeds voor minstens 200 miljoen geïnvesteerd zijn geworden en dit voor dezelfde doelstellingen. De multinational kreeg van de opeenvolgende stadsbesturen (o.m. in ruil voor sponsoring van alles en nog wat) in feite een blanco cheque om wat ook te doen : aankoop en herbestemming van alle andere fabrieken langs de kades aan de linkeroever / inname goederenstation en gronden aan de rechteroever / her en der lozing van afvalwaters / permanente bouwwerf op en rond de fabriek (sommige aannemers bivakeren er) / steeds maar hogere opslagtorens langs beide oevers (de laatste 3 zeer hoge binnen in de fabriek stonden er “plots”) / afschaffing en inname ganse deelwijken (Alfred Nichelsstraat voor vrachtwagens en Gheeraerdtslaan voor personenwagens) / afschaffing en inname openbare weg (alle kaaien linkeroever, nu zelfs afgesloten, en de straten tussen de vroegere fabrieken) / enorm verhoogde mobiliteitsdruk ingevolge permanente stroom bulktransport op en af / monotoon afschermen van omzeggens alle grote buitengevels / inname parkeerplaatsen openbare weg / uitstoot productiedampen / storende reukhinder / niet gekende stand van de veiligheidsgraad en -perimeter / …
De fabriek veranderde evenveel van naam als van uitzicht en hinder. En nu wordt ten derde male een deel van de productie naar het buitenland versast (meestal zijn het de productiaplants in Frankrijk, maar er zijn er ook in Oost-Europa). Tereos zegt dat de fabriek in Aalst een sleutelrol blijft spelen in het algemene productieproces, maar wat is dat waard vanwege een wereldspeler met 12.000 coöperatieve bazen, 49 vestigingen in 16 landen en 23.000 werknemers? A propos, dit betekent gemiddeld 470 eenheden per vestiging (Aalst zat daar lang ver boven, maar nu serieus onder). Een andere beslissing is met een vingerknip ergens ver weg vlug genomen. Niets is zeker. Wat wel zeker is, is de substantiële ecologische voetafdruk in het stadscentrum en langsheen onze enige rivier. Te begrijpen dat het CBS het predicaat “Denderend Aalst” recent heeft gewijzigd.
Het wordt dan ook echt hoogtijd voor een nieuwe gespreksronde voor de toekomst; een soort Tereos 2030/40/50. De inwoners hebben recht op transparantie en gezonde lucht. Wat zijn stad en multinational zinnens? Blijven aanmodderen tot alles volbouwd is en er nog amper personeel tewerk gesteld is of durven nadenken en praten over economie, ecologie, waterhuishouding, mobiliteit, groen, sociaal impact, renovatie, herbestemming, … Dit alles met de nodige inspraak van omwonenden, centrumbewoners, gebruikers, bedrijven, overheden, noem maar op. Maar zeker niet “en huit-clos” met twee partijen in een ivoren toren zoals in 1976!
Hoogachtend.
AEBOGAERT
Immer Wakker
