De krapte op de arbeidsmarkt blijft bestaan, in 2021 eindigt de Provincie Oost-Vlaanderen mogelijks met 50.000 werklozen. Berekeningen van VDAB wijzen erop dat de werkloosheidgraad in Oost-Vlaanderen dit jaar nog sterk zal stijgen. Sinds de start van de coronacrisis bleef de werkloosheidstoename voorlopig vrij beperkt, de grootste stijging deed zich voor tijdens de eerste lockdown naar aanleiding van de Covid-19 pandemie. De komende maanden zullen cruciaal zijn. Veel bedrijven zullen in moeilijkheden komen of mogelijk over de kop gaan en moeten hun werknemers in tijdelijke werkloosheid laten gaan. Eind februari 2021 telde Oost-Vlaanderen 42.357 niet-werkende werkzoekenden, 3,4% meer dan in februari 2020. De stijging deed zich voornamelijk voor tijdens de eerste twee maanden van de crisis (maart-april 2020), toen het hele land in lockdown ging. Veel bedrijven zetten toen voornamelijk hun kortlopende arbeidsovereenkomsten stop.
De arbeidsmarkt kwam afgelopen jaar tot stilstand met beduidend minder aanwervingen dan normaal. Ook het aantal vacatures dat VDAB ontving liep sterk terug, met een halvering in de eerste maanden van de crisis. Maar werkgevers gingen ook minder snel over tot ontslag. Werknemers met vaste contracten werden massaal in het stelsel van tijdelijke werkloosheid ondergebracht, in de hoop hen terug op te pikken als de economie terug Dat gebeurde gedeeltelijk: het aantal tijdelijk werklozen omwille van de coronacrisis daalde inderdaad scherp vanaf april, toen Oost-Vlaanderen nog meer dan 175.000 tijdelijk werklozen telde. Sindsdien zijn de aantallen drastisch gezakt, maar de provincie telde in januari 2021 toch nog altijd ongeveer 45.000 tijdelijk werklozen (waarvan 15.000 minstens tien dagen). De industrie (11.000 tijdelijk werklozen), de zakelijke dienstverlening – waaronder bv. professionele schoonmaak valt (7.340 tijdelijk werklozen) , horeca en toerisme (6.260), groot- en kleinhandel (6.230) en bouw (3.770) zijn in absolute aantallen het sterkst getroffen.
Eens de beschermende maatregelen worden opgeheven is het duidelijk dat veel bedrijven het heel moeilijk zullen krijgen en mogelijk over de kop zullen gaan of moeten herstructureren en een deel van de tijdelijk werklozen definitief werkloos wordt. De prognoses over de werkloosheidsstijging lopen sterk uiteen naargelang de bron, en worden ook continu bijgesteld. Het grillig verloop van de besmettingen en maatregelen maken voorspellingen bijzonder moeilijk. Volgens de meest recente cijfers van VDAB zijn er nu 40.969 werkzoekenden in Oost-Vlaanderen. Op basis van inschattingen door VDAB wordt verwacht dat dit cijfer tegen het einde van het jaar zal stijgen met 18%, en de kaap van 50.000 zou bereiken.” Op basis van de sectorverdeling van de tijdelijke werklozen is de verwachting dat vooral kort- en middenlanggeschoolde werknemers zullen instromen in de werkloosheid.
En toch is de krapte in veel sectoren en beroepen absoluut niet verdwenen. In de bouw bijvoorbeeld, lag het aantal werkzoekenden eind februari in Oost-Vlaanderen zelfs lager dan voor de coronacrisis. De aanhoudende (en in de toekomst nog verder toenemende) krapte enerzijds en de (tijdelijk) toenemende werkloosheid (en de aard van de profielen) anderzijds maken dat het inzetten op opleiding en werkplekleren meer dan ooit cruciaal zal zijn. Daarnaast maken ook bepaalde sectoren die al lang gedeeltelijk gesloten zijn, zich zorgen over de heropstart. Zullen de werknemers in dezelfde sector actief blijven of hebben ze ondertussen een ander carrièrepad gekozen?
Jos Vermeiren, directeur UNIZO Oost-Vlaanderen: “De toekomst is uiterst onzeker, maar wat wél zeker is, is dat de ‘war on talent’ zal blijven. Het zal dus des te belangrijker worden om mensen te trainen en op te leiden op de werkvloer. Met het project ‘Elk talent aan Boord’ ondersteunt UNIZO bedrijven hierin. Als werkgever blijven zoeken naar die witte raaf heeft geen zin, wij begeleiden werkgevers om potentieel te zien én te ontdekken door opleiding in het bedrijf zelf.”
Freddy Van Malderen, directeur VDAB Oost-Vlaanderen: “Opleiden is het nieuwe rekruteren. Werkgevers kunnen werkzoekenden via werkplekleren ‘on the job’ opleiden, zodat die perfect passen in de context van het bedrijf. VDAB helpt elke werkgever die hiervoor open staat. Daarnaast kunnen werknemers in tijdelijke werkloosheid zich gratis en online bijscholen op onze website. Zo houden zij ook hun loopbaan in beweging. VDAB zal zijn dienstverlening aan werkgevers nog meer op maat organiseren om bedrijven efficiënt en professioneel, digitaal waar het kan, te ondersteunen.”
