Op 31 maart beëindigden archeologen van SOLVA het archeologische vooronderzoek op de Grote Markt. In opdracht van Stad Aalst voerden ze een onderzoek uit dat kadert in de heraanleg van het plein. Verschillende testputten en kleine sleuven gaven inzicht in de bewaring van archeologisch erfgoed onder de markt. Het vooronderzoek is uitgevoerd binnen een kort tijdsbestek om de impact op het plein zo beperkt mogelijk te houden. Schepen van Openbare Werken Jean-Jacques De Gucht (Open VLD): “Een archeologische onderzoek is gezien de locatie en de omvang van het project verplicht. De werken hebben een impact op het bodemarchief. Door het plein nu reeds met enkele testputten te onderzoeken, hebben we al een goede kijk op de bewaring van het ondergrondse erfgoed. De inzichten uit het vooronderzoek zullen we ook gebruiken bij verdere uitwerking van de plannen van de heraanleg. Zo kunnen we er naar streven om de impact van de werken op het archeologisch erfgoed wat te verminderen. En dat zal op zijn beurt ook de impact van het archeologisch onderzoek op de feitelijke werken beperken, een win-winverhaal”.
De archeologen groeven op 16 strategische plaatsen verspreid over de Grote Markt een reeks kleine putten en sleuven. In de ondergrond van de markt liggen al heel wat leidingen en rioleringen, de positionering van de proefputten was essentieel om de omvang ervan in kaart te brengen. “De doorlooptijd van het onderzoek is bewust zo beperkt mogelijk gehouden om het plein zoveel als mogelijk vrij te houden. Daarmee zijn we volledig klaar voor een heropening van de horeca en vermijden we hinder in een latere fase”, aldus schepen De Gucht.
Het onderzoek leert dat er verrassend veel geschiedenis bewaard is in de ondergrond. In de sleufjes tussen het Belfort en de Borse van Amsterdam zijn verschillende bewoningssporen aangetroffen: muurresten, lemen vloertjes en afvalkuilen. Minstens één muur is toe te schrijven aan het voormalige Vleeshuis. In verschillende testputten en sleuven op de Markt waren oude marktniveaus te zien, die dateren vanaf de late middeleeuwen. Maar ook oudere, 12de- en 13de-eeuwse straatniveaus werden aangetroffen. De marktniveaus bestaan uit zandige lagen waar oorspronkelijk kasseien in vervat zaten.
Onder de marktniveaus ligt in het verlengde van de Molenstraat en van de Kerkstraat een straatniveau van steenslag uit de tweede helft van de 13de eeuw. Daaronder liggen zwarte aarden lagen die uit de 12de en 13de eeuw dateren. Deze zwarte lagen zijn geleidelijk ontstaan door een intensief gebruik van deze open ruimte nabij bewoning. De bevindingen ondersteunen het beeld dat dit gebied in de loop van de 12de eeuw in gebruik is genomen, maar dat er dan nog geen sprake was van een plein zoals we dat vandaag kennen. Het 2 was eerder een kruispunt van wegen zoals de oude handelsweg Brugge-Keulen en de voorloper van de huidige Molenstraat, waarlangs allerlei activiteiten plaatsvonden. In sommige putten was helemaal onderaan nog een oude akkerlaag te zien. Dit is een aanwijzing dat het gebied voordien als landbouwgrond is gebruikt en pas in de loop van de 12de eeuw deel begint uit te maken van de stad.
De drie testputten in de Kerkstraat vertellen elk een afzonderlijk verhaal. In de put het dichtst bij de Grote Markt, vonden de archeologen de 11de-eeuwse stadsgracht. In een tweede put meer naar de Sint-Martinuskerk toe, werden restanten van de oude stadswal gevonden. De derde put, dicht bij de Sint-Martinuskerk, bevatte overblijfselen van de handelsweg Brugge-Keulen. Op een bepaald ogenblik in de tijd werd deze weg begrensd met een constructie van horizontale en verticale balken. In een andere fase verstevigde houten vlechtwerk de gracht langs de weg.
Schepen van Erfgoed Karim Van Overmeire (N-VA): “Het archeologisch vooronderzoek toonde aan dat er een schat aan informatie onder de kasseien van de Grote Markt zit. Niet alleen is de bewaring zeer goed, ook de informatiewaarde over de vorming van het plein, en bij uitbreiding de hele stad is heel hoog. De zwarte aarden lagen die de feitelijke inrichting van deze ruimte als markt voorafgaan, kennen we ook uit andere belangrijke middeleeuwse steden zoals Antwerpen, Oudenaarde en Brussel. Ze tonen aan dat ook Aalst een sterke maatschappelijke en economische ontwikkeling kende in de 12 de eeuw. De handelsweg Brugge-Keulen was hierin natuurlijk cruciaal want die verbond Aalst met de buitenwereld. De overblijfselen van het houten vlechtwerk en houten balken bewijzen meteen hoe belangrijk het was om de weg goed te onderhouden”.
(Foto: SOLVA)
