Radicalisering is één van de grootste uitdagingen waar we vandaag mee geconfronteerd worden. Dit vraagt om een gerichte aanpak. De stad Ninove maakt hier werk van. Eerstelijnswerkers (bijvoorbeeld leerkrachten, politieagenten, sportcoaches of jeugdwerkers) zijn vaak diegenen die veranderingen in gedrag en denken van jongeren opmerken. De stad organiseerde voor hen een infoavond en ontwikkelde een infofiche zodat zij radicalisering sneller kunnen herkennen. Ook de politie van Ninove krijgt een speciale opleiding om met deze problematiek om te gaan. Meldpunt voor eerstelijnswerkers en lokale integrale veiligheidscel. Wanneer een eerstelijnswerker merkt dat iemand aan het radicaliseren is, kan hij/zij dit melden bij het meldpunt van de stad. Radicalisering kan je herkennen als je meerdere stukjes van de puzzel hebt. Elke melding is een deel van de puzzel. Daarom worden eerstelijnswerkers gevraagd om elke verontrustende situatie te melden. Alle meldingen worden besproken in de lokale integrale veiligheidscel van Ninove. Hier wordt zoveel mogelijk informatie verzameld en bekijkt men welke aanpak nodig is. Deze aanpak wordt uitgewerkt met alle eerstelijnswerkers die in contact staan met de persoon. Als er een gevaar is voor de openbare veiligheid, wordt het dossier onmiddellijk doorgegeven aan de federale politie.
De stad investeert ook al een tijdje in jeugdopbouwwerk. De jeugdopbouwwerkers werken specifiek aan het versterken en de weerbaarheid van jongeren en jongvolwassenen. Naast weerbaarheid tegen allerlei vormen van verslaving krijgt ook radicalisering de nodige aandacht. Radicalisering is een proces waarbij een individu stap per stap radicaler wordt. Iemand is radicaal wanneer hij of zij streeft naar ingrijpende hervormingen in de maatschappij. Radicalisering is een dynamisch proces: een individu kan doorheen de tijd radicaliseren en deradicalisering. Radicalisme kan een positieve factor zijn wanneer het bijdraagt tot sociale en politieke hervormingen binnen de democratische rechtsorde. Denk bijvoorbeeld aan de ontvoogding van de arbeiders in de 19de eeuw of het feminisme in de jaren ’60. Maar radicalisme kan deze rechtsorde ook rechtstreeks aanvallen en zelfs de openbare veiligheid bedreigen in de vorm van gewelddadig extremisme en terrorisme. De aanslagen van de CCC in de jaren ’80 en de recente aanslagen in Brussel zijn hier een triest voorbeeld van. Radicalisering is een individueel proces dat kan lopen via verschillende ideologische, filosofische, religieuze of etnische lijnen.
Omdat radicalisering een heel persoonlijk proces is en dit bij elk individu anders verloopt, is het moeilijk om een lijst samen te stellen van signalen om radicalisering te herkennen. In plaats daarvan stellen we ‘verandering’ centraal. Radicalisering is een proces van verandering. Het individu komt doorheen deze veranderingen los te staan van de samenleving en van zijn/haar persoonlijk netwerk. Iemand die nauw betrokken is bij een individu, kan zulke veranderingen zien. Haar/zijn buikgevoel over de veranderingen in gedrag en denken van een individu is de beste indicator voor radicalisering.
Het vaststellen van radicalisering is een verhaal van 1+1+1. Detecteren van radicalisering is een oefening waarbij we proberen alle puzzelstukjes in elkaar te passen en zo de situatie correct in te schatten. Jouw melding kan een deel zijn van deze puzzel.
In bijlage vind je een lijst met indicatoren die jou kunnen helpen om jouw buikgevoel in te schatten. Deze lijst is slechts een hulpmiddel. Vertrouw vooral op jouw eigen aanvoelen. Bij enige twijfel is het steeds goed om jouw bezorgdheden toch te melden. Bezorgdheden over verandering in gedrag en denken kunnen gemeld worden aan de Lokale Integratie Veiligheidscel (LIVC) van Ninove. Elke melding wordt met uiterste discretie behandeld. De melding en de gegevens van de melder zijn enkel gekend door de leden van het LIVC en worden met strikte vertrouwelijkheid behandeld.
Het LIVC bestaat uit sociale diensten van het lokaal bestuur, de lokale politie en wordt voorgezeten door de burgemeester. Elke melding wordt hier besproken en voor elk individu wordt een gepaste aanpak uitgewerkt. Wanneer er sprake is van een bedreiging voor de openbare veiligheid worden de bevoegde diensten van de (federale) politie ingeschakeld. Wanneer er sprake is van radicalisering wordt een partnertafel samengebracht waar actoren die professioneel en in de vrije tijd betrokken zijn bij het individu samen werken aan een strategie van deradicalisering.
Veranderingen in gedrag en denken van een individu wijzen uiteraard niet altijd op radicalisering. Toch duidt loskoppeling van het persoonlijk netwerk en/of de samenleving op een bepaalde problematiek. Waar nodig kan het LIVC dan ook een zorgtraject opstarten binnen de reguliere hulpverlening. Hieronder volgt een lijst van vragen die jou kunnen helpen jouw buikgevoel over veranderingen in gedrag en denken van een individu in te schatten. Deze lijst is slechts een hulpmiddel. Vertrouw vooral op jouw eigen aanvoelen. Bij enige twijfel is het steeds goed om jouw bezorgdheden toch te melden.
Persoonlijkheidskenmerken: Kan de persoon goed omgaan met conflicten, tegenslagen, mislukkingen, verlies? – Heeft de persoon voldoende veerkracht, weerbaarheid en incasseringsvermogen? – Wat zijn de toekomstperspectieven van de persoon? – Hoe gaat de persoon om met onrecht? – Wat is het probleemoplossend vermogen van de persoon?
Omgevingsfactoren: Hoe is de sfeer binnen het gezin? – Hoe ziet het persoonlijk netwerk van de persoon eruit? – In welke mate is de persoon blootgesteld aan geweld? – Is er in de omgeving van de persoon steun voor een extreme ideologie?
Uitingen: Voelt de persoon zich niet begrepen, vernederd, onrechtvaardig behandeld of niet erkend? – Verwerpt de persoon de democratische waarden? – Heeft de persoon een sterk gevoel om onrecht aan te pakken? – Heeft de persoon respect voor de geldende regels op school, het werk, de vereniging of de samenleving? – Neemt de persoon afstand van de samenleving? – Heeft de persoon een groeiende haat, frustratie of vergeldingsdrang – Neemt de persoon extreme standpunten in? – Ziet de persoon geweld als de enige aanvaarbare vorm om verandering te brengen in zijn situatie of de situatie van anderen – Heeft de persoon een plotse verandering van uiterlijk, al dan niet gepaard gaande met bepaalde kledij, tatoeages, naamsverandering (schuilnaam) of symbolen?
Gedrag: Heeft de persoon een belangstelling voor het deelnemen aan of kijken naar geweld? – Heeft de persoon dreigementen geuit tegen derden of de samenleving? – Evolueert de persoon richting een fixatie op een bepaald thema? – Gaat de persoon zich afstandelijk gedragen of isoleren? – Welke training volgt de persoon? – Is er een groeiende intolerantie merkbaar? – Werkt de persoon polarisatie in zijn omgeving in de hand? – Pleegt de persoon kleine misdrijven als aanfluiting van maatschappij of overheid? Is de persoon actief in een crimineel netwerk? – Bezoekt de persoon websites met radicale inhoud? – Zorgt middelengebruik (drugs, alcohol, …) of andere vormen van verslavingen voor een instabiele situatie?
